درد کف پا یکی از دردناکترین عارضه هایی است که می تواند به علل مختلفی بروز کند، روش‌های درمانی نیز با توجه به علت درد کف پا توسط پزشک مشخص می‌شوند. در این مقاله قصد داریم که شما را با علل درد کف پا و راه‌های درمان آن آشنا کنیم.

علائم درد کف پا

این عارضه ی نسبتا دردناک می‌تواند دامنه متفاوتی داشته باشد. از یک تیر کشیدن ساده تا درد عمیق و آزار دهنده، اما شایع‌ترین حالت های آن می تواند علائم زیر را به همراه داشته باشد:

– تیر کشیدن مبهم و مداوم

– تورم و حساسیت به لمس ناحیه کف پا

– قرمزی، کبودی یا جراحت در اثر تروما

– احساس ناراحتی هنگام قرار گرفتن کف پا روی زمین و قرار دادن وزن بدن روی آن

– احساس درد در زمان دست زدن به پا

– حساسیت به فشار دادن کف پا

– داغ شدن، گزگز یا مور مور شدن کف پا

درد کف پا و انواع آن

این عارضه  ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد، بنابراین معمولا یک پزشک معالج با بررسی علت ایجاد درد اقدام به آغاز درمان می‌کند. ضمن این که درمان درد در نواحی مختلف پا ممکن است متفاوت باشد، چرا که علل درد در نواحی مختلف نیز به دلایل متعددی رخ می‌دهد. در این بخش به بررسی درد کف پا در قسمت‌های مختلف می‌پردازیم.

التهاب رباط کف پا

شایع‌ترین علت آن ممکن است به دلیل التهاب رباطی به نام “پلانتار فاسیا” باشد. در این مورد بافت پهن و فیبری کف پا که انگشتان را به پاشنه پا وصل می‌کند، دچار التهاب می شود. این التهاب علائم ویژه‌ای دارد که شامل درد صبحگاهی، درد در زمان پیاده‌روی طولانی و یا ایستادن‌های طولانی مدت می‌شود.

این رباط در زمان انقباض مستعد دردناک شدن است، به همین دلیل است که درد صبحگاهی در اثر انقباض این رباط در طول استراحت شبانه رخ می‌دهد، راه درمان این مدل از درد کف پا تمرینات ساده کششی، داروه های ضد التهاب و استفاده از کفش‌های طبی  و استاندارد است.

خار پاشنه

این بیماری به شدت آزار دهنده با احساس سیخ زدن در کف پا خود را نشان می‌دهد، علت آن نیز رشد یک استخوان زائده مانند در کف پاشنه است. علت اصلی بروز این بیماری پوشیدن کفش‌های غیر استاندارد، راه رفتن یا ایستادن با فرم غلط بدنی به ویژه در زمان انجام فعالیت‌های طولانی مدت است. این احساس درد آزاردهنده معمولا در هنگام ایستادن یا راه رفتن افزایش می‌یابد، افرادی که دارای کف پای صاف یا قوس بیش از اندازه کف پا هستند بیش از سایرین در معرض ابتلا به خار پاشنه قرار می‌گیرند.

درمان خار پاشنه به وسیله پوشیدن پدهای مخصوص در قسمت پاشنه پا، استفاده از کفش‌های طبی ، استفاده از کفش‌هایی که کاملا اندازه پا هستند، نه تنگ و نه گشاد، اصلاح فرم ایستادن یا راه رفتن، استفاده از مسکن‌ها، استراحت دادن به پاها، فیزیوتراپی انجام می‌گیرد.

شکستگی‌ها

یکی دیگر از دلایل درد انگشتان یا کف پا، ایجاد شکستگی‌های بسیار نازک در اثر فشار زیاد است. این شکستگی‌ها غالبا در اثر فشار بیش از اندازه روی استخوان‌های ریز کف پا در نتیجه فعالیت‌هایی مثل پریدن ناگهانی، دویدن و یا افزایش ناگهانی سطح فعالیت در افراد در زمان انجام ورزش یا حرکات است. اگرچه این شکستگی‌ها غالبا ناچیز هستند اما درد ناشی از آنها زیاد است.

این شکستگی ناشی از فشار روی استخوان‌های کف پا یا استخوان ناوی باعث ایجاد دامنه درد متغیر از ضعیف تا بسیار شدید در ناحیه کف پا می‌شود و برای درمان آن ممکن است پزشک از آتل گیری، گچ گرفتن، ثابت نگه داشتن پا و امثال آن بهره ببرد، ضمن این که برای کاهش درد نیز مسکن تجویز خواهد شد.

تاندونیت تیبیال خلفی

عضله ساقی خلفی حمایت کننده انحنای میانی کف پا است، مشکلی که برای این تاندون ایجاد می‌شود در اثر استفاده بیش از اندازه از این عضله در زمان انجام فعالیت هایی مثل ورزش‌های پر تحرکی چون فوتبال یا تنیس و در نتیجه آسیب دیدگی‌هایی مثل زمین خوردن ایجاد می شود.

این شرایط می‌تواند باعث آسیب هایی چون التهاب تاندون و حتی پارگی آن می‌شود، این آسیب دیدگی‌ها یکی از علل درد ناحیه کف پا هستند. درد در اثر تاندونیت معمولا با انجام فعالیت‌هایی مثل ایستادن طولانی مدت شدت پیدا می‌کند. در صورت عدم درمان این اختلال بخش داخلی پا که دارای انحنا یا قوس طبیعی در کف پا است، به مرور زمان انحنای خود را از دست داده و کم‌کم کف پا صاف می‌شود. روش‌های درمانی برای درد پا در اثر تاندونیت شامل استراحت، یخ درمانی، تمرین‌های حرکتی، استفاده از کفش‌های طبی و استاندارد، کفی طبی و فیزیوتراپی می‌شود.

سندروم تونل تارسال

زمانی که به عصب تیبیال در زمان عبور از تونل تارسال در بخش استخوان قوزک فشار وارد می‌شود، سندروم تونل تارسال ایجاد می شود که باعث ایجاد درد در ناحیه کف پا و احساس گزگز در آن می‌شود. در این حالت احساس بی‌حسی که غالبا در بخش پاشنه ایجاد می‌شود به سمت انگشت شست و انگشتان کناری آن کشیده می‌شود و فرد مبتلا احساس گرما یا سرمای زیاد در امتداد ناحیه کف پا می‌کند.

این عارضه در اثر تنگی در کانال تارسال رخ می‌دهد که ممکن است عوامل زیادی داشته باشد که شامل تشکیل کیست، برآمدگی، زائده استخوانی و ورم قوزک پا در اثر آسیب دیدگی یا تومور می‌شود. مهم ترین روش‌های درمانی این عارضه استفاده از شیوه‌هایی برای کاهش درد کف پا است که شامل تمرین‌های تقویتی و کششی کف پا، بانداژ محکم و تزریق استروئید می‌شود. در صورت تداوم درد ناحیه کف پا ممکن است پزشک معالج برای درمان روش‌های جراحی را پیشنهاد کند.

کف پای صاف

در این عارضه قوس طبیعی کف پا به صورت مادرزادی یا در اثر مشکلات دیگر از بین رفته و کف پا به صورت کامل روی زمین قرار می‌گیرد. ۳۰ درصد افراد دچار مشکلات صافی کف پا هستند. این عارضه باعث ایجاد درد در ناحیه کف پا به ویژه در اثر ایستادن یا راه رفتن طولانی مدت می‌شود. حتی ممکن است این عارضه باعث احساس درد در زانو یا کمر شود. درمان کف پای صاف معمولا با استفاده از کفش‌های طبی که دارای کفی مخصوص با انحنای قوسی شکل کف پا  هستند صورت می‌گیرد. گاهی نیز تمرین‌های حرکتی می‌تواند عوارض ناشی از کف پای صاف را کمتر کند.

گرفتگی کف پا

این گرفتگی در اثر اسپاسم یا انقباض غیرقابل کنترل و ناگهانی پا ایجاد می‌شود. این مسئله یکی از رایج‌ترین علل درد کف پا است. این درد خیلی طولانی مدت نیست اما در صورت گرفتگی شدید ممکن است درد طولانی را در این بخش از  پا احساس کنید. هنوز دلیل مشخصی برای گرفتگی کف پا عنوان نشده است اما می‌توان به دلایلی مثل رژیم غذایی، ضعف عضلات، سفتی عضلات، از دست دادن آب بدن، کاهش جریان خون در قسمت کف پا و خستگی زیاد اشاره کرد.

البته توصیه پزشکان این است که اگر گرفتگی کف پا مکررا رخ دهد بهتر  است شخص برای بررسی بیشتر به پزشک متخصص مراجعه کند. برای درمان این عارضه به ویژه در زمان انجام تمرینات ورزشی یا خستگی می‌توان از کیسه آب گرم، نوشیدن مایعات فراوان، استفاده از استرچر انگشتان و پوشیدن کفش های طبی و استاندارد استفاده کرد.

ابتلا به برخی بیماری‌های خاص

گاهی اوقات برخی بیماری های خاص مثل دیابت، آرتروز، نقرس، پارکینسون، فشار خون و چاقی مفرط می‌تواند باعث ایجاد درد ناحیه کف پا شود. این بیماری‌ها با تاثیر منفی که روی قدرت استخوان‌ها، عضلات، رباط‌ها و تاندون‌ها دارند باعث ایجاد درد در ناحیه کف پا می‌شوند.

پوشیدن کفش‌های نامناسب

یکی از مهمترین دلایل ابتلا به درد کف پا پوشیدن کفش‌های نامناسب است. این عارضه به ویژه در زمان پوشیدن کفش‌هایی که دارای کفی‌های غیر استاندارد و سفت بوده و یا کفش‌های تنگ بیشتر رخ می‌دهد. به ویژه برای افرادی مثل ورزشکاران، کسانی که باید طولانی مدت روی پاهای خود بایستند، در پیاده روی و … باید توجه به استاندارد و مناسب بودن کفش از اهمیت بالایی برخوردار است. اگر درد کف پا در اثر پوشیدن کفش‌های غیر استاندارد به وجود آمده باشد، بهتر است با جایگزین کردن کفش طبی مناسب که در آن کفی طبی با شرایط خاص بیمار تولیدشده،به درمان عارضه ی درد کف پا رسیدگی شود 

شکاف یا شکستگی پاشنه پا

گاهی اوقات رخ دادن برخی حوادث مثل تصادفات، سقوط و سایر رخدادهای این چنینی، ممکن است استخوان پاشنه پا دچار شکستگی جزئی یا کلی شود. درد در ناحیه پاشنه پا، کبودی، تورم، قرمزی و راه رفتن دردناک از علائم این شکستگی‌ها است. گاهی اوقات در اثر تصادف ممکن است جراحاتی در قسمت پاشنه یا کف پا ایجاد شود که درد در اطراف ناحیه تروما را به همراه دارد.

درمان این عارضه معمولا استفاده از عصا به منظور کاهش درد ناشی از قرار گرفتن وزن بدن روی پای آسیب دیده است، محافظت از کف پا با استفاده از پدهای مخصوص، استفاده از آتل، مچ بند پا، تجویز داروهای مسکن یا آنتی بیوتیک و در آخر درمان به وسیله فیزیوتراپی از جمله مواردی است که برای درمان درد در ناحیه کف پا در اثر سانحه و شکستگی انجام می‌گیرد.

درد حاشیه خارجی پا

یکی از دلایل ایجاد درد در این قسمت از کف پا مستعد شکستگی بودن استخوان متاتارسال یا کف پایی است. معمولا این درد بعد از وارد شدن ضربه به کف پا، همراه با درد و تورم و کبودی ظهور می‌کند، بهترین کار برای تشخیص درست و اقدام به درمان این است که پزشک یک رادیولوژی از پای شما بگیرد، در این صورت می‌توان با توجه به میزان آسیب دیدگی پا درمان‌های مقتضی که معمولا شامل آتل، گچ یا استفاده از بانداژ محکم است را اعمال کرد.

درد استخوان کنجدی پا

یکی از دیگر از عواملی که باعث احساس درد در ناحیه کف پا و به ویژه در نزدیکی انگشت شست پا می‌شود آسیب دیدگی استخوان کنجدی پا که به دو استخوان کوچک در نزدیکی شست پا که تنها به وسیله تاندون ها به هم متصل هستند است. زمانی که این تاندون ها دچار التهاب یا آسیب شوند ممکن است شخص در ناحیه کف پا به ویژه در قسمت پنجه دچار درد شدید شود. درمان آن نیز شامل استراحت دادن به ناحیه آسیب دیده، کیسه یخ، استفاده از پد مخصوص و چسباندن انگشت شست پا با چسب به سایر انگشتان باعث کاهش درد در کف پا می‌شود.

چگونگی تشخیص دردهای کف پا

بهترین روش برای تشخیص دردهای کف پا در اثر ناهنجاری‌های استخوانی اسکن کردن کف پا است، به این وسیله می‌توان نقاط دچار اختلال را به خوبی با توجه به فشار وارده بر پلیت اسکن تشخیص داده و معمولا بعد از اسکن کردن کف پا از آن برای قالب‌گیری و ساخت دمپایی، کفش و کفی‌های طبی استفاده می‌کنند، به این ترتیب شخص بیمار می‌تواند از کفشی استفاده کند که منحصرا برای شرایط او ساخته شده است و در نتیجه روند درمان یا کاهش عوارض دردناک کف پا به سرعت طی می‌شود.

پیشگیری از درد کف پا با پوشیدن کفش مناسب

حتما شما هم شنیده اید که می‌گویند، پا قلب دوم افراد است، بنابراین هیچ چیز به اندازه پوشیدن یک کفش راحت، استاندارد و مناسب نمی‌تواند، سلامت پاهای شما را تضمین کند. بهتر است در صورت نیاز به پوشیدن کفش‌های طبی از پزشک متخصص بخواهید تا با روش‌های علمی تضمین شده، برای شما کفش طبی تجویز کند. استفاده از این کفش‌ها به ویژه در مورد دردهای مزمن کف پا می‌تواند بسیار تاثیرگذار باشد.

چگونه یک کفش  طبی مناسب انتخاب کنیم

باید بگوییم در کنار توجه به مسائلی مثل رنگ، سایز و مدل کفش‌های انتخابی، باید به استاندارد بودن کفش ها نیز اهمیت داد. استفاده از کفش‌های غیر استاندارد می تواند در ایجاد درد کف پا، پاشنه پا و انگشتان پا نقش مهمی داشته باشد. به ویژه در مورد ورزشکاران، افرادی که باید به صورت طولانی مدت سرپا بایستند و یا در زمان پیاده‌روی این انتخاب باید با وسواس بیشتری صورت گیرد. همچنین در مورد کفش کودکان نیز با توجه به در حال رشد بودن استخوان‌ها، در صورتی که استاندارد نباشند می‌توانند باعث بروز مسائلی مثل خارپاشنه در بزرگسالی، انحراف استخوان ها، صافی کف پا و … شود.

کفش‌های خود را به موقع تعویض کنید

یکی از اشتباهات رایج افراد که باعث ابتلا به درد کف پا، پاشنه یا انگشتان می‌شود، استفاده طولانی مدت از کفش‌ها است. وقتی شما یک کفش را برای مدت زمان طولانی استفاده می‌کنید، قسمت‌های داخلی کفش به مرور زمان دچار تغییر شکل می‌شوند و نقش حمایتی و تثبیت کنندگی پا را از دست می دهند و به این ترتیب پا مستعد ابتلا به آسیب‌های استخوانی یا عضلانی می‌شود. یک قانون کلی پزشکی وجود دارد که می‌گوید بعد از استفاده حدود ۸۰۰ کیلومتری از هر کفش باید کفش ها را تعویض کرد. طبق این قانون شما نهایتا باید سالی یکبار کفش‌های خود را تعویض کنید به ویژه اگر در این مدت به صورت مداوم از کفش‌های خود استفاده کرده اید.

استفاده از کفی طبی برای کاهش درد کف پا

گاهی اوقات ممکن است پزشک معالج شما برای درمان یا کاهش عوارض ناشی از درد کف پا و برای اصلاح فرم پا در کنار تجویز کفش طبی استفاده از کفی کفش را نیز به شما توصیه کند. معمولا کفی‌های طبی حالت شخصی سازی شده دارند، به این معنا که بعد از اسکن کف پای شخص، یک کفی طبی مناسب با شرایط پای او برایش ساخته می‌شود. استفاده از کفی‌های طبی کفش برای افرادی که کفش های معمولی استفاده می‌کنند و یا کفش‌های رسمی به پا می‌کنند بسیار مهم است.

این کفی‌های طبی که به منظور کاهش درد کف پا تولید می شوند دارای انواع و ابعاد مختلف است. پزشک معالج با  توجه به شرایط شما و تشخیص علت اصلی درد کف پا برای شما کفی طبی تجویز می‌کند، این کفی ها ممکن است به دلیل شخصی سازی کمی گران باشند اما مطمئنا هزینه کردن برای سلامت پاها ارزش آن را دارد که بودجه ای را به این کار اختصاص دهید. کفی‌های کفش نیز به مرور زمان دچار تغییر شکل می‌شوند و بهتر است در زمان‌های مشخص شده توسط پزشک این کفی‌ها را تعویض کنید.

جمع‌بندی نهایی

با توجه به مطالبی که عنوان کردیم، مهمترین فاکتور در درمان درد کف پا، پیدا کردن علت اصلی ایجاد درد است، به این ترتیب پزشک می‌تواند با توجه به علل ایجاد کننده موقعیت اقدام به درمان نماید. توجه داشته باشید که در اکثر موارد استفاده از کفش‌های نامناسب و غیر استاندارد است که باعث ایجاد این شرایط دردناک می‌شود، بنابراین انتخاب یک کفش مناسب و استاندارد می تواند از ایجاد عوارضی که باعث ایجاد درد در ناحیه کف پا یا حتی مچ پا می‌شوند جلوگیری کند.

در خصوص مواردی که بیماری ها علت اصلی ایجاد درد و ناراحتی کف پا معرفی شدند نیز تشخیص به موقع و  اقدام به درمان می‌تواند نقش موثری در بهبود شرایط داشته باشد. در هرصورت توصیه ما این است که در صورت طولانی شدن احساس ناراحتی بهتر است سریعا به پزشک متخصص مراجعه کرده و به دنبال کشف علت درد پا و راه حلی برای پایان دادن به آن یا کاهش عوارض ناشی از آن باشید.

استفاده از کفی‌های طبی، کفش‌های طبی و کفش‌های استاندارد در کنار رعایت قوانین ذکر شده برای داشتن پاهای سلامت از جمله اصلاح فرم بدنی در زمان ایستادن، نشستن و راه رفتن‌های طولانی مدت می‌تواند درمان قطعی درد کف پا در اشخاصی باشد که از این عوارض رنج می‌برد.